زیر شاخه های معماری عبارت اند از:
- معماری
- معماری منظر
- مدیریت پروژه و ساخت
- طراحی شهری
- برنامه ریزی شهری
- تکنولوژی معماری
- انرژی معماری
- مرمت ابنیه سنتی
- مطالعات معماری ایران
- معماری اسلامی
عبارت معماری منظر دلالت بر حرفه ای دارد که هدف آن طراحی و ساماندهی منظر می باشد. بنابراین تعریف مفهوم منظر به اگاهی داشتن از دامنه فعالیت این حرفه کمک خواهد کرد.
منظر به یک معنا محیط اطراف است و بر فضای قابل لمس و رویت پذیر طلقی می شود اما در معنای دیگر دلالت بر ذهنیتی دارد که در انسان به واسطه روبه رو شدن با این فضای کالبدی، نقش می بندد. در شکلی دیگر می توان منظر را ترکیب این دو یعنی پدیده ای مرکب از ذهنیت و عینیت تعریف کرد.
در تعریف ساده و ابتدایی از معماری منظر گفته می شود که این رشته تلفیقی از علم مهندسی شهرسازی و مهندسی معماری است که به طراحی و فضاسازی در محیط باز پرداخته می شود. معماری منظر می‌تواند مربوط به یک بنا، پارک (بوستان) و ….باشد.
اما واقعیت این است که چنین تعریفی احتمالاً در آمریکا طرفدارانی دارد.در تعریف معماری منظر در اروپا بیشتر بر جنبه های انسانی و ذهنی آن تاکید می کنند و این رشته مستقل به شمار می رود.
طراحی شهری:
طراحی قسمتی از هنر سازماندهی فضای کالبدی است که با رشته‌های مختلف علمی و هنری مانند برنامه‌ریزی شهری، منظر سازی، مهندسی فنی و حمل و نقل روانشناسی، جامعه شناسی و اقتصاد مواجه است و در عین حال با سیاست و فرهنگ نیز در ارتباط است و دامنهٔ فعالیتش گسترده است. گستردگی فعالیت طراحی شهری نشان دهنده ی ان است که این فعالیت مثل یک طرح معماری نیست که با طرح مشخصی اغاز شود یا خاتمه یابد به عنوان مثال یک میدان به عنوان عنصری از سازمان فضایی شهر در طول زمان تکامل می‌یابدو تغییر میکند. چنین فضایی می‌تواند از عهد باستان اغاز شود،از قرون وسطی را گذر کند، رنسانس را ببیند و امروز هم بتواند در آن فعالیت و تلاش کند. حوزه تداخل طراحی شهری با معماری همواره مورد بحث بوده، همانگونه که میزان ارتباطات طراحی شهری با برنامه ریزی نیز مورد بحث بوده است. پیش از اینکه مسأله تداخل تخصص طراحی شهری با معماری یا برنامه ریزی شهری مورد بررسی قرار گیرد،نیاز است به”مقیاس طراحی”توجه شود.راه های طراحی شهری برای مکان هایی که تسهیلات drive-throughدارند دارای سه هدف اصلی طراحی شهر است:
- به منظور حمایت ،ارتقا وبه وجود امدن یک منطقه عمومی و همگانی مفید
- به منظور حمایت و ارتقای محوطه پیاده رو و اتصال های پیاده رو
- جهت تشویق پیشرفت های متناسب و ارتقای مضامین طراحی شده مربوط به آنها
این راهبردها به مکان هایی که تسهیلات drive-through دارندکمک می کند تا به هدف طرح رسمی یعنی اسایش ،امنیت و شبکه پیاده رو جذاب و گسترده در امتداد شهر و منطقه عمومی باکیفیت بسیار خوب دست پیدا کنند . زمانی که خیابان ها به سمت پیاده رو ها کشیده می شود ،تلاش های زندگی خیابانی مهم تر می شود و با امنیت و سلامت اقتصادی منطقه های محلی ،بومی ارتباط میابد.یکی از چالشهای پیش روی توسعه drive-through تنظیم نیازهای وسایل نقلیه موتوری باهمراه مورد های مربوط به پیاده روها از جمله حمل ونقل عمومی و دوچرخه ها است.جنبه های مهم طراحی یک مکان مناسب که به دستیابی به منطقه عمومی با کیفیت بالا کمک می کند به شکل زیر است:
- قرارگیری ساختمان ها در کنار خیابان ها
- قرارگیری ورودی های اصلی درخیابان با مسیر مستقیم از پیاده رو عمومی
- جداکردن ترافیک پیاده رو و وسایل نقلیه
- قرارگیری خطوط توقف ،رانندگی،پارک کردن،کاربردها و خدمات با فاصله ی زیاد از خیابان
- بالا بردن سازگاری ،دسترسی و امنیت پیاده رو
تکنولوژی معماری:
رشته کارشناسی ارشد تکنولوژی معماری در ادامه درس های حوزه فن ساختمان در برنامه آموزشی مهندسی معماری فراهم کننده شرایط برای بالا بردن دانش، مهارت و کارآیی فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی معماری و نیز مهندسی عمران در زمینه مسئله فنی ساختمان و تلفیق دو مقوله معماری و مهندسی عمران با هم دیگر بعنوان یک تخصصص میان رشته‌ای است.
هدف این رشته تربیت متخصصانی است که ضمن آشنا شدن با اصول و مبانی طراحی معماری از مسائل فنی ساختمان، علوم ساختمانی و فناوری‌های امروز جهان بخوبی اگاهی داشته ، توانایی داشته باشند در طرح‌ها و پروژه‌های ساختمانی به عنوان صاحب نظرانی که در مسائل معماری و نیز اصول فنی ساختمان از دانش و آگاهی لازم برخوردار هستند نقش طراح، هماهنگ‌کننده و هدایت کننده فعالیت‌ها را بخوبی ایفا کنند.
دانش‌اموختگان این رشته با توجه به روند آموزشی در دوره‌های گذشته خویش (معماری و مهندسی عمران) و این دوره می توانند در زمینه‌های مشروحه زیر فعالیت کنند:
- فعالیت به عنوان مهندسی مشاور در طراحی ساختمان‌ها از مرحله اول تا مرحله اجرایی و طراحی اجزا و عناصر تشکیل دهنده ساختمان.
- همکاری در طراحی معماری و سازه پروژه‌های بزرگ ساختمانی که از ویژگی‌های خاصی از نظر طراحی برخوردارهستند.
- برنامه‌ریزی، مدیریت و هماهنگی جهت اجرای پروژه‌ای ساختمانی.
- نظارت در اجرای کارهای ساختمانی (نظارت عمومی ).
- همکاری و مشارکت با سایر متخصصان و دست‌اندرکاران طراحی و اجرای ساختمان‌ها (مهندسین تاسیسات مکانیکی، الکتریکی و …)
انرژی معماری:
گرم شدن زمین، بالا رفتن آلودگی های زیست محیطی، از بین رفتن منابع طبیعی انرژی وغیره. کارشناسان را بر آن داشت تا با چاره اندیشی در زمینه های مختلف، این روند رو به رشد را مهار نمایند.یکی از مهمترین بخش هایی که سهم بسزایی در تلف شدن منابع انرژی و افزایش آلودگی های زیست محیطی دارد، صنعت ساختمان می باشد. از این رو طراحی صحیح ساختمان ها و دقت در انتخاب مصالح و … نقش قابل توجهی درکم کردن اثرات زیانبار این صنعت دارد.
معماری سبز و معماری پایدار از جمله راهکارهای ارائه شده در این مورد هستند.یکی از ارکان مهم این معماری، متناسب ساختن ساختمان با اقلیم محل احداث پروژه است. انرژی معماری رشته جدیدی است که برای دانشجویان معماری به خوبی شناخته شده نیست. رشته انرژی معماری سعی میکند با زنده کردن دانش پیشینیان و تلفیق آن با دانش ساختمان سازی جدید، روش مطلوبی را ارائه دهد که بتواند پاسخگوی نیازهای مادی و معنوی انسان امروزی باشد.
برخی از سرفصلهای مهم ارائه شده در این دوره عبارتند از:
آموزش مبانی طراحی اکولوژیک، ممیزی انرژی، کارشناس انرژی، نرم افزارهای محاسباتی (نور و روشنایی، صوت و گرما)، فیزیک ساختمان، مدیریت انرژی و …
